Novi Pazar i okolina
Posebnu vrednost ovog multietničkog i multikulturnog prostora, gde se susreću zapadna i istočna civilizacija, čine brojni kulturno-istorijski spomenici. Najpoznatiji su Stari Ras kao prva prestonica Srbije i Sopoćani predstavljaju impresivnu celinu srednjovjekovnih spomnika pod zaštitom UNESCO-a. Tu spadaju utvrđenja, crkve i manastiri. Manastir Sopoćani je primjer gde se susreću zapadna civilizacija i vizantisjki svet.
Postoje i brojni spomenici iz turskog peroda kada je Novi Pazar bio važno Tursko uporište na Balkanu. Iz tog perioda sačuvano je nekoliko džamija, turbeta, česama, starih građevina za stanovanje, sagrađenih u balkansko-turskom stilu, nadgrobnih spomenika, stara turska tvrđava, han i hamam.
Posebnu vrednost predstvlja Ilirsko-grčki nalaz sa kraja 6 i početka 5 veka pre nove ere koji se čuva u Narodnom Muzeju u Beogradu poznat kao “Novopazarski nala” ili “Autarijatsko blagoIlirsk” Ilirkogrčki nlaz u Novom Pazaru spada među epohalna naučna otkrića koja imaju kulturni značaj u okviru evropske arheologije. Nalaz predtavlja ilirsko-gračku klulturnu simbiozu. To je bogati sadržaj autarijatskog kneževskog tumula koga čine brojni zlatni, srebrni i ćilibarski ukrasni predmeti. Mesta koja možete posetiti :
Gradska tvrđava sa kulom motriljom
Altun-alem džamija ( džamija sa zlatnim alemom- dragim kamenom)
Arap džamija
Amir-agin han
Pored kulurnoistorijskih spomenika tu je i čuveni pazarski ćevap koji treba probati.
Manastir Đurđevi stupovi
Đurđevi stupovi su manastir Srpske Pravoslavne crkve, posvećen svetom Đorđu koji se nalazi na brdu iznad Novog Pazara, u Starom Rasu. Đurđevi stupovi su jedan od najstarijih srpskih manastira. Manastir je podigao veliki župan Stefan Nemanja u prvim godinama posle stupanja na presto velikog župana (izgradnja je završena 1171. godine), a crkva je oslikana oko 1175. godine. Manastir je uvršten u svetsku kulturnu baštinu i pod zaštiom je UNESKO-a. Manastir postoji već preko 830 godina, a od toga je 300 godina u ruševinama i 40 godina se obnavlja. Danas je manastir velikim delom obnovljen.
Manastir Sopoćani
Manastir Sopoćani je jedan od najznačajnijih spomenika kulture u našoj zemlji. Freske ovog manastira smatraju se pravim remek delom umetnosti. U manastiru se čuvaju mošti kralja Uroša I i deo moštiju svetih lekara Kozme I Damjana.
Ktitor manastira Sopoćani je Stefan Uroš I Nemanjić, sin Stefana Prvovenčanog I kralj Srbije u period od 1243.g. do 1276.g. Godina gradnje nije poznata. Pretpostavlja se da je to bilo u drugoj polovini Uroševe vladavine.
Naziv manastira potiče od slovenske reči sopot, što znači izvor. Nedaleko od manastira Nalazi se izvor reke Raške.
Nema puno podataka o manstiru pre turske vladavine na ovim prostorima.
Sopoćani su nastavili da postoje I nakon dolaska turske vojske na ove prostore, mada su monasi u tom period imali velike problem.
Freske i ikone
O freskama i ikonama u Sopoćanima može se napisati zaseban tekst. Zidove manastira krase i mnogi članovi dinastije Nemanjić, Uroš I, njegova supruga Jelena Anžujska, Uroševa majka, braća i deca. S obzirom da je car Dušan potpomagao manastir, u Sopoćanima se nalazi njegova freska, na kojoj je prikazan sa suprugom Jelenom i sinom Urošem II.
Crkva Sv. Petra i Pavla- Petrova crkava
Gradska tvrđava se nalazi u samom centru grada, na desnoj obali reke Raške i unutar gradskog parka. Služila je za odbranu grada od napada. Osnova tvrđave je trougaona i obrazuju je tri ugaona bastiona, tabije, poligonalne osnove različitih dimenzija. Tvđava je više puta rušena i obnavaljana. Posle turskog poraza kod Beča (1683.g.) i austro-ugarskog prodora do Skoplja (1689 g.) turske vlasti počinju sa dogradnjom i utvrđivanjem nekadašnjeg zdanja. Rekonstrukcija je nastavljena sve do 1750.g. Za vreme sultana Abdul Aziza (1861-1876) sazidane su dve nove kule, magacin za oružje i municiju, manja džamija kao i nova kasarna.
Tekst i fotografije preuzete sa sajta TONP.